Médée : texte latin

Sénèque Médée Texte latin Perseus L. Annaeus Seneca. Tragoediae. Rudolf Peiper. Gustav Richter. Leipzig. Teubner. 1921. Corrigé en fonction du texte établi par Léon Hermann Les Belles Lettres, 1924 et de quelques variantes; ponctuation parfois modifiée . Variantes textuelles indiquées en regard des vers. Des indications de prosodie et de métrique ( d’après Jacqueline Dangel, Le Poète Architecte, ed. Peeters, 2001);

Les diverbia parlés sont en trimètres iambiques (683 vers) ; 12 tétramètres trochaïques pour les récitatifs ; 47 dimètres iambiques (épodes) ; 135 anapestes ; 90 mètres horatiens saphiques en stances ; 60 vers en cantica mutatis modis (asclépiades / glyconiques/ asclépiades) ;

1-55 < Scaena Corinthi. Ara pro Medeae et Iasonis domo, Medea orans > trimètres iambiques

Medea

Di conjugales tuque genialis tori,

Lucina, custos quaeque domituram freta

Tiphyn novam frenare docuisti ratem,

et tu, profundi saeve dominator maris,

clarumque Titan dividens orbi diem, 5

tacitisque praebens conscium sacris jubar

Hecate triformis, quosque juravit mihi

deos Jason, quosque Medeae magis

fas est precari: noctis aeternae chaos,

aversa superis regna manesque impios 10

dominumque regni tristis et dominam fide

meliore raptam, voce non fausta precor .

Nunc, nunc adeste, sceleris ultrices deae,

crinem solutis squalidae serpentibus,

atram cruentis manibus amplexae facem, 15

adeste, thalamis horridae quondam meis

quales stetistis : conjugi letum novae

letumque socero et regiae stirpi date,

mihi pejus aliud quod precer sponso, malum:

vivat, per urbes erret ignotas egens 20

exul, pavens, invisus, incerti laris ;

me conjugem optet, limen alienum expetat

jam notus hospes, quoque non aliud queam

pejus precari, liberos similes patri

similesque matri pariat . Jam parta ultio est : 25

peperi . Querelas verbaque in cassum sero .

Non ibo in hostes ? Manibus excutiam faces

caeloque lucem . Spectat hoc nostri sator

Sol generis, et spectatur, et curru insidens

per solita puri spatia decurrit poli ? 30

Non redit in ortus et remetitur diem ?

Da, da per auras curribus patriis vehi,

committe habenas, genitor, et flagrantibus

ignifera loris tribue moderari juga :

gemino Corinthos litore opponens moras 35

cremata flammis maria committat duo .

Hoc restat unum, pronubam thalamo feram

ut ipsa pinum postque sacrificas preces

caedam dicatis victimas altaribus .

Per viscera ipsa quaere supplicio viam, 40

si vivis, anime, si quid antiqui tibi

remanet vigoris ; pelle femineos metus

et inhospitalem Caucasum mente indue .

Quodcumque vidit Pontus aut Phasis nefas,

videbit Isthmos. Effera, ignota, horrida, 45

tremenda caelo pariter ac terris mala

mens intus agitat ; vulnera et caedem et vagum

funus per artus ; — levia memoravi nimis :

haec virgo feci ; gravior exurgat dolor ;

majora jam me scelera post partus decent . 50

Accingere ira teque in exitium para

furore toto. Paria narrentur tua

repudia thalamis : quo virum linques modo ?

Hoc quo secuta es. — Rumpe jam segnes moras :

quae scelere parta est, scelere linquenda est domus . 55

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

56-115 métrique : canticum mutatis modis 

Chorus I < Chorus Corinthiorum in orchestra >

Ad regum thalamos numine prospero asclépiades

qui caelum superi quique regunt fretum

adsint cum populis rite faventibus .

Primum sceptriferis colla Tonantibus

taurus celsa ferat tergore candido ; 60

Lucinam nivei femina corporis

intemptata jugo placet et asperi

Martis sanguineas quae cohibet manus,

quae dat belligeris foedera gentibus

et cornu retinet divite copiam, 65

donetur tenera mitior hostia .

Et tu, qui facibus legitimis ades,

noctem discutiens auspice dextera ,

huc incede, gradu marcidus ebrio,

praecingens roseo tempora vinculo . 70

Et tu quae, gemini praevia temporis,

tarde, stella, redis semper amantibus :

te matres, avide te cupiunt nurus

quamprimum radios spargere lucidos .

Vincit virgineus decor 75 glyconiques 

longe Cecropias nurus,

et quas Taygeti jugis

exercet juvenum modo

muris quod caret oppidum,

et quas Aonius latex 80

Alpheosque sacer lavat .

Si forma velit aspici,

cedent Aesonio duci

proles fulminis improbi

aptat qui juga tigribus , 85

nec non, qui tripodas movet,

frater virginis asperae ;

cedet Castore cum suo

Pollux caestibus aptior .

Sic, sic, caelicolae, precor, 90

vincat femina conjuges,

vir longe superet viros .

Haec cum femineo constitit in choro, asclépiades mineurs

unius facies praenitet omnibus .

Sic cum sole perit sidereus decor, 95

et densi latitant Pleiadum greges

cum Phoebe solidum lumine non suo

orbem circuitis cornibus alligat .

Ostro sic niveus puniceo color

perfusus rubuit, sic nitidum jubar 100

pastor luce nova roscidus aspicit.

Ereptus thalamis Phasidis horridi,

effrenae solitus pectora conjugis

invita trepidus prendere dextera,

felix Aeoliam corripe virginem 105

nunc primum soceris, sponse, volentibus .

Concesso, juvenes, ludite jurgio ;

Hinc, illinc, juvenes, mittite carmina :

rara est in dominos justa licentia .

Candida thyrsigeri proles generosa Lyaei, 110 hexamètres dactyliques

multifidam jam tempus erat succendere pinum :

excute sollemnem digitis marcentibus ignem .

Festa dicax fundat convicia fescenninus ,

solvat turba jocos, — tacitis eat illa tenebris,

si qua peregrino nubit fugitiva marito. 115

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

116 178 < Medea, nutrix pro domo > trimètres iambiques

Medea

Occidimus : aures pepulit hymenaeus meas .

Vix ipsa tantum, vix adhuc credo malum.

Hoc facere Jason potuit, erepto patre

patria atque regno sedibus solam exteris

deserere durus ? Merita contempsit mea 120

qui scelere flammas viderat vinci et mare ?

Adeone credit omne consumptum nefas ?

Incerta, vaecors, mente vaesana feror

partes in omnes ; unde me ulcisci queam ?

Utinam esset illi frater ! est conjunx : in hanc 125

ferrum exigatur. Hoc meis satis est malis ?

Si quod Pelasgae, si quod urbes barbarae

novere facinus quod tuae ignorent manus,

nunc est parandum . Scelera te hortentur tua

et cuncta redeant : inclitum regni decus 130

raptum et nefandae virginis parvus comes

divisus ense, funus ingestum patri

sparsumque ponto corpus et Peliae senis

decocta aeno membra ; funestum impie

quam saepe fudi sanguinem , et nullum scelus 135

irata feci : saevit infelix amor. (suasit R ; saevit ω ;)

Quid tamen Jason potuit, alieni arbitri

jurisque factus ? Debuit ferro obvium

offerre pectus : — melius, a melius, dolor

furiose, loquere . Si potest, vivat meus, 140

ut fuit, Jason , si minus, vivat tamen

memorque nostri muneris, pereat mihi . ( muneris E; muneri A; )

Culpa est Creontis tota, qui sceptro impotens

conjugia solvit quique genetricem abstrahit

gnatis et arto pignore astrictam fidem 145

dirimit : petatur solus hic, poenas luat

quas debet . Alto cinere cumulabo domum ;

videbit atrum verticem flammis agi

Malea longas navibus flectens moras.

Nutrix

Sile, obsecro, questusque secreto abditos 150

manda dolori . Gravia quisquis vulnera

patiente et aequo mutus animo pertulit,

referre potuit : ira quae tegitur nocet ;

professa perdunt odia vindictae locum.

Medea

Levis est dolor qui capere consilium potest 155

et clepere sese : magna non latitant mala .

Libet ire contra.

Nutrix

Siste furialem impetum,

alumna : vix te tacita defendit quies .

Medea

Fortuna fortes metuit, ignavos premit .

Nutrix

Tunc est probanda, si locum virtus habet . 160

Medea

Numquam potest non esse virtuti locus .

Nutrix

Spes nulla rebus monstrat adflictis viam .

Medea

Qui nil potest sperare, desperet nihil .

Nutrix

Abiere Colchi, conjugis nulla est fides

nihilque superest opibus e tantis tibi . 165

Medea

Medea superest, hic mare et terras vides

ferrumque et ignes et deos et fulmina .

Nutrix

Rex est timendus .

Medea

Rex meus fuerat pater .

Nutrix

Non metuis arma ?

Medea

Sint licet terra edita .

Nutrix

Moriere .

Medea

Cupio .

Nutrix

Profuge .

Medea

Paenituit fugae . 170

Nutrix

Medea ...

Medea

Fiam .

Nutrix

Mater es .

Medea

Cui sim vides .

Nutrix

Profugere dubitas ?

Medea

Fugiam, at ulciscar prius .

Nutrix

Vindex sequetur .

Medea

Forsan inveniam moras .

Nutrix

Compesce verba, parce jam, demens, minis

animosque minue : tempori aptari decet . 175

Medea

Fortuna opes auferre, non animum potest ;

sed cujus ictu regius cardo strepit ?

Ipse est Pelasgo tumidus imperio Creo .

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

179-300 Creo, Medea, < Nutrix , famuli > trimètres iambiques

Creo

Medea, Colchi noxium Aeetae genus,

nondum meis exportat e regnis pedem ? 180

Molitur aliquid : nota fraus, nota est manus .

Cui parcet illa quemve securum sinet ?

Abolere propere pessimam ferro luem

equidem parabam : precibus evicit gener .

Concessa vita est ; liberet fines metu 185

abeatque tuta . Fert gradum contra ferox

minaxque nostros propius affatus petit .

Arcete, famuli, tactu et accessu procul ,

jubete sileat . Regium imperium pati

aliquando discat .Vade veloci fuga 190

monstrumque saevum horribile jamdudum avehe .

Medea

Quod crimen aut quae culpa multatur fuga ?

Creo

Quae causa pellat, innocens mulier rogat .

Medea

Si judicas, cognosce, si regnas, jube .

Creo

Aequum atque iniquum regis imperium feras . 195

Medea

Iniqua numquam regna perpetuo manent .

Creo

I, querere Colchis !

Medea

Redeo : qui advexit, ferat .

Creo

Vox constituto sera decreto venit .

Medea

Qui statuit aliquid parte inaudita altera,

aequum licet statuerit, haud aequus fuit . 200

Creo

Auditus a te Pelia supplicium tulit ?

Sed fare ; causae detur egregiae locus !

Medea

Difficile quam sit animum ab ira flectere

jam concitatum quamque regale hoc putet

sceptris superbas quisquis admovit manus , 205

qua coepit ire , regia didici mea .

Quamvis enim sim clade miseranda obruta ,

expulsa, supplex, sola, deserta, undique

afflicta, quondam nobili fulsi patre

avoque clarum Sole deduxi genus . 210

Quodcumque placidis flexibus Phasis rigat

Pontusque quicquid Scythicus a tergo videt

palustribus qua maria dulcescunt aquis,

armata peltis quicquid exterret cohors

inclusa ripis vidua Thermodontiis, 215

hoc omne noster genitor imperio regit .

Generosa, felix, decore regali potens

fulsi : petebant tunc meos thalamos proci

qui nunc petuntur . Rapida fortuna ac levis

praecepsque regno eripuit, exilio dedit . 220

Confide regnis, cum levis magnas opes

huc ferat et illuc casus ; — hoc reges habent

magnificum et ingens, nulla quod rapiat dies :

prodesse miseris, supplices fido lare

protegere . — Solum hoc Colchico regno extuli : 225

decus illud ingens Graeciae et florem inclitum,

praesidia Achivae gentis et prolem deum

servasse memet . Munus est Orpheus meum

qui saxa cantu mulcet et silvas trahit,

geminumque munus Castor et Pollux meum est 230 ( munus ω; numen corr. Richter ; )

satique Borea quique trans Pontum quoque

summota Lynceus lumine inmisso videt ,

omnesque Minyae : nam ducem taceo ducum ,

pro quo nihil debetur : hunc nulli imputo ;

vobis revexi ceteros, unum mihi ; 235

incesse nunc et cuncta flagitia ingere .

Fatebor : obici crimen hoc solum potest,

Argo reversa . Virgini placeat pudor

paterque placeat : tota cum ducibus ruet

Pelasga tellus, hic tuus primum gener 240

tauri ferocis ore flammanti occidet .

Fortuna causam quae volet nostram premat,

non paenitet servasse tot regum decus .

Quodcumque culpa praemium ex omni tuli,

hoc est penes te. Si placet, damna ream, 245

sed redde crimen . Sum nocens, fateor, Creo :

talem sciebas esse, cum genua attigi

fidemque supplex praesidis dextra peti ; ( dextra : R E ; dextrae A ; )

terra hac miseriis angulum ac sedem rogo

latebrasque viles : urbe si pelli placet, 250 

detur remotus aliquis in regnis locus .

Creo

Non esse me qui sceptra violentus geram

nec qui superbo miserias calcem pede,

testatus equidem videor haud clare parum

generum exulem legendo et adflictum et gravi 255

terrore pavidum, quippe quem poenae expetit

letoque Acastus regna Thessalica optinens .

Senio trementem debili atque aevo gravem

patrem peremptum queritur et caesi senis

discissa membra, cum dolo captae tuo 260

piae sorores impium auderent nefas .

Potest Jason, si tuam causam amoves,

suam tueri : nullus innocuum cruor

contaminavit, afuit ferro manus

proculque vestro purus a coetu stetit . 265

Tu, tu malorum machinatrix facinorum,

cui feminae nequitia ad audenda omnia

robur virile est, nulla famae memoria,

egredere, purga regna, letales simul

tecum aufer herbas, libera cives metu, 270

alia sedens tellure sollicita deos .

Medea

Profugere cogis ? Redde fugienti ratem

et redde comitem : fugere cur solam jubes ?

Non sola veni . Bella si metuis pati,

utrumque regno pelle . Cur sontes duos 275

distinguis ? Illi Pelia, non nobis jacet ;

fugam, rapinas adice, desertum patrem

lacerumque fratrem, quicquid etiam nunc novas

docet maritus conjuges ; non est meum :

totiens nocens sum facta, sed numquam mihi. 280

Creo

Jam exisse decuit . Quid seris fando moras ?

Medea

Supplex recedens illud extremum precor,

ne culpa natos matris insontes trahat .

Creo

Vade : hos paterno ut genitor excipiam sinu .

Medea

Per ego auspicatos regii thalami toros , 285

per spes futuras perque regnorum status,

Fortuna varia dubia quos agitat vice,

precor, brevem largire fugienti moram,

dum extrema natis mater infigo oscula,

fortasse moriens. 290

Creo

Fraudibus tempus petis .

Medea

Quae fraus timeri tempore exiguo potest ?

Creo

Nullum ad nocendum tempus angustum est malis .

Medea

Parumne miserae temporis lacrimis negas ?

Creo

Etsi repugnat precibus infixus timor ,

unus parando dabitur exilio dies . 295

Medea

Nimis est, recidas aliquid ex isto licet :

et ipsa propero .

Creo

Capite supplicium lues ,

clarum priusquam Phoebus attollat diem

nisi cedis Isthmo . — Sacra me thalami vocant,

vocat precari festus Hymenaeo dies. 300

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

301 379 < Chorus Corinthiorum in orchestra> métrique : dimètres anapestiques

Chorus II

Audax nimium qui freta primus

rate tam fragili perfida rupit

terrasque suas post terga  videns

animam levibus credidit auris,

dubioque secans aequora cursu 305

potuit tenui fidere ligno

inter vitae mortisque vias

nimium gracili limite ducto .

Nondum quisquam sidera norat

stellisque quibus pingitur aether 310

non erat usus, nondum pluvias

Hyadas poterat vitare ratis,

non Oleniae lumina Caprae ,

nec quae sequitur flectitque senex

Arctica tardus plaustra Bootes, 315

nondum Boreas, nondum Zephyrus

nomen habebant.

Ausus Tiphys pandere vasto

carbasa ponto

legesque novas scribere ventis : 320

nunc lina sinu tendere toto,

nunc prolato pede transversos

captare notos, nunc antemnas

medio tutas ponere malo,

nunc in summo religare loco , 325

cum jam totos avidus nimium

navita flatus optat et alto

rubicunda tremunt sipara velo .

Candida nostri saecula patres

videre , procul fraude remota . 330

Sua quisque piger litora tangens

patrioque senex factus in arvo,

parvo dives, nisi quas tulerat

natale solum, non norat opes .

Bene dissaepti foedera mundi 335

traxit in unum Thessala pinus

jussitque pati verbera pontum ,

partemque metus fieri nostri

mare sepositum. Dedit illa graves

improba poenas per tam longos 340

ducta timores, cum duo montes,

claustra profundi, hinc atque illinc

subito impulsu velut aetherio

gemerent sonitu, spargeret astra

nubesque ipsas mare deprensum . 345

Palluit audax Tiphys et omnes

labente manu misit habenas,

Orpheus tacuit torpente lyra

ipsaque vocem perdidit Argo .

Quid cum Siculi virgo Pelori, 350

rabidos utero succincta canes,

omnis pariter solvit hiatus ?

Quis non totos horruit artus

totiens uno latrante malo?

Quid cum Ausonium dirae pestes 355

voce canora mare mulcerent,

cum Pieria resonans cithara

Thracius Orpheus solitam cantu

retinere rates paene coegit

Sirena sequi ? Quod fuit hujus 360

pretium cursus? Aurea pellis

majusque mari Medea malum,

merces prima digna carina .

Nunc jam cessit pontus et omnes

patitur leges : non Palladia 365

compacta manu regum referens

inclita remos quaeritur Argo ;

quaelibet altum cumba pererrat ;

terminus omnis motus et urbes

muros terra posuere nova, 370

nil qua fuerat sede reliquit

pervius orbis : Indus gelidum

potat Araxen , Albin Persae

Rhenumque bibunt. Venient annis

saecula seris, quibus Oceanus 375

vincula rerum laxet et ingens

pateat tellus Tethysque novos

detegat orbes nec sit terris

ultima Thule .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

380 430 < Nutrix, Medea pro palatio > trimètres iambiques

Nutrix

Alumna, celerem quo rapis tectis pedem ? 380

Resiste et iras comprime ac retine impetum .

Incerta qualis entheos gressus tulit

cum jam recepto maenas insanit deo

Pindi nivalis vertice aut Nysae jugis,

talis recursat huc et huc motu effero, 385

furoris ore signa lymphati gerens .

Flammata facies ; spiritum ex alto citat,

proclamat, oculos uberi fletu rigat,

renidet : omnis specimen affectus capit .

Haeret ; minatur, aestuat, queritur, gemit. 390

Quo pondus animi verget ? ubi ponet minas ?

ubi se iste fluctus franget? Exundat furor :

non facile secum versat aut medium scelus ;

se vincet : irae novimus veteris notas .

Magnum aliquid instat, efferum immane impium : 395

vultum furoris cerno . Di fallant metum !

Medea

Si quaeris odio, misera, quem statuas modum ,

imitare amorem . Regias egone ut faces

inulta patiar ? Segnis hic ibit dies,

tanto petitus ambitu, tanto datus ? 400

Dum terra caelum media libratum feret

nitidusque certas mundus evolvet vices

numerusque harenis derit, et solem dies

noctemque sequentur astra, dum siccas polus

versabit Arctos, flumina in pontum cadent, 405

numquam meus cessabit in poenas furor

crescetque semper . Quae ferarum immanitas,

quae Scylla, quae Charybdis Ausonium mare

Siculumque sorbens quaeve anhelantem premens

Titana tantis Aetna fervebit minis ? 410

Non rapidus amnis, non procellosum mare

Pontusve Coro saevus aut vis ignium

adjuta flatu possit inhibere impetum

irasque nostras : sternam et evertam omnia .

Timuit Creontem ac bella Thessalici ducis ? 415

Amor timere neminem verus potest .

Sed cesserit coactus et dederit manus :

adire certe et conjugem extremo alloqui

sermone potuit . — Hoc quoque extimuit ferox ;

laxare certe tempus immitis fugae 420

genero licebat : — liberis unus dies

datus est duobus . Non queror tempus breve :

multum patebit . Faciet, hic faciet dies

quod nullus umquam taceat : — invadam deos

et cuncta quatiam . 425

Nutrix

Recipe turbatum malis,

era, pectus, animum mitiga .

Medea

Sola est quies

mecum ruina cuncta si video obruta :

mecum omnia abeant . Trahere, cum pereas, libet .

Nutrix

Quam multa sint timenda, si perstas, vide :

nemo potentes aggredi tutus potest . 430

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

430-560 Jason, Medea, <Nutrix> trimètres iambiques

Jason

O dura fata semper et sortem asperam,

cum saevit et cum parcit ex aequo malam !

remedia quotiens invenit nobis Deus

periculis pejora : si vellem fidem

praestare meritis conjugis, leto fuit 435

caput offerendum ; si mori nollem, fide

misero carendum . Non timor vicit fidem,

sed trepida pietas : quippe sequeretur necem

proles parentum . Sancta si caelum incolis

Justitia, numen invoco ac testor tuum : 440

nati patrem vicere . Quin ipsam quoque,

etsi ferox est corde nec patiens jugi,

consulere natis malle quam thalamis reor .

Constituit animus precibus iratam aggredi .

Atque ecce, viso memet exiluit, furit, 445

fert odia prae se : totus in vultu est dolor .

Medea

Fugimus, Jason , fugimus : hoc non est novum ,

mutare sedes ; causa fugiendi nova est :

pro te solebam fugere . Discedo , exeo :

penatibus profugere quam cogis tuis , 450

ad quos remittis ? Phasin et Colchos petam ( ad quos : ω ; at quo remittis : Leo )

patriumque regnum quaeque fraternus cruor

perfudit arva? Quas peti terras jubes ?

Quae maria monstras? Pontici fauces freti

per quas revexi nobilem regum manum, 455

adulterum secuta per Symplegadas ?

Parvamne lolcon, Thessala an Tempe petam ?

Quascumque aperui tibi vias, clausi mihi . —

Quo me remittis ? Exuli exilium imperas

nec das . Eatur . Regius jussit gener . 460

Nihil recuso . Dira supplicia ingere :

merui . Cruentis paelicem poenis premat

regalis ira, vinculis oneret manus,

clausamque saxo noctis aeternae obruat :

minora meritis patiar . — Ingratum caput, 465

revolvat animus igneos tauri halitus

interque saevos gentis indomitae metus

armifero in arvo flammeum Aeetae pecus,

hostisque subiti tela, cum jussu meo

terrigena miles mutua caede occidit ; 470

adice expetita spolia Phrixei arietis,

somnoque jussum lumina ignoto dare

insomne monstrum, traditum fratrem neci ,

et scelere in uno non semel factum scelus,

jussasque natas , fraude deceptas mea, 475

secare membra non revicturi senis .

Aliena quaerens regna deserui mea .

Per spes tuorum liberum et certum larem,

per victa monstra, per manus, pro te quibus

numquam peperci, perque praeteritos metus, 480

per caelum et undas, conjugi testes mei,

miserere, redde supplici felix vicem .

Ex opibus illis, quas procul raptas Scythae

usque a perustis Indiae populis agunt,

quas quia referta vix domus gazas capit, 485 ( gazas ω; gaza  Willamowitz; )

ornamus auro nemora, nil exul tuli

nisi fratris artus : hos quoque impendi tibi ;

tibi patria cessit, tibi pater, frater, pudor : —

hac dote nupsi . — Redde fugienti sua .

Jason

Perimere cum te vellet infestus Creo, 490

lacrimis meis evictus exilium dedit .

Medea

Poenam putabam : munus, ut video, est fuga.

Jason

Dum licet abire, profuge teque hinc eripe :

gravis ira regum est semper .

Medea

Hoc suades mihi,

praestas Creusae : paelicem invisam amoves . 495

Jason

Medea amores obicit ?

Medea

Et caedem et dolos .

Jason

Obicere tandem quod potes crimen mihi ?

Medea

Quodcumque feci .

Jason

Restat hoc unum insuper,

tuis ut etiam sceleribus fiam nocens .

Medea

Tua illa, tua sunt illa : cui prodest scelus, 500

is fecit ; — omnes conjugem infamem arguant,

solus tuere, solus insontem voca :

tibi innocens sit , quisquis est pro te nocens .

Jason

Ingrata vita est cujus acceptae pudet .

Medea

Retinenda non est cujus acceptae pudet. 505

Jason

Quin potius ira concitum pectus doma,

placare natis .

Medea

Abdico, ejuro, abnuo —

meis Creusa liberis fratres dabit ?

Jason

Regina natis exulum, afflictis potens .

Medea

Ne veniat umquam tam malus miseris dies, 510 ( Ne veniat : Bothe ; non : A)

qui prole foeda misceat prolem inclitam ,

Phoebi nepotes Sisyphi nepotibus .

Jason

Quid, misera, meque teque in exitium trahis ?

Abscede, quaeso .

Medea

Supplicem audivit Creo.

Jason

Quid facere possim, loquere . 515

Medea

Pro me ? Vel scelus .

Jason

Hinc rex et illinc .

Medea

Est - et hic major metus - ,

Medea ; nos conflige ; certemus sine,

sit pretium Jason .

Jason

Cedo defessus malis .

Et ipsa casus saepe jam expertos time .

Medea

Fortuna semper omnis infra me stetit . 520

Jason

Acastus instat .

Medea

Propior est hostis Creo .

Utrumque profuge . Non ut in socerum manus

armes nec ut te caede cognata inquines

Medea cogit : innocens mecum fuge .

Jason

Et quis resistet, gemina si bella ingruant , 525

Creo atque Acastus arma si jungant sua ?

Medea

His adice Colchos, adice et Aeeten ducem,

Scythas Pelasgis junge : demersos dabo .

Jason

Alta extimesco sceptra .

Medea

Ne cupias vide .

Jason

Suspecta ne sint, longa colloquia amputa . 530

Medea

Nunc summe toto Juppiter caelo tona,

intende dextram, vindices flammas para

omnemque ruptis nubibus mundum quate .

Nec deligenti tela librentur manu .

Vel me vel istum : quisquis e nobis cadet 535

nocens peribit ; non potest in nos tuum

errare fulmen .

Jason

Sana meditari incipe

et placida fare . Si quod ex soceri domo

potest fugam levare solamen, pete .

Medea

Contemnere animus regias, ut scis, opes 540

potest soletque ; liberos tantum fugae

habere comites liceat in quorum sinu

lacrimas profundam . Te novi nati manent .

Jason

Parere precibus cupere me fateor tuis ;

pietas vetat : namque istud ut possim pati, 545 ( istud ut : E ; istud non : C P )

non ipse memet cogat et rex et socer ;

haec causa vitae est, hoc perusti pectoris

curis levamen. Spiritu citius queam

carere, membris, luce .

Medea

— Sic natos amat ?

Bene est, tenetur, vulneri patuit locus. — 550

Suprema certe liceat abeuntem loqui

mandata, liceat ultimum amplexum dare :

gratum est. Et illud voce jam extrema peto,

ne, si qua noster dubius effudit dolor,

maneant in animo verba ; melioris tibi 555

memoria nostri sedeat ; haec irae data

oblitterentur.

Jason

Omnia ex animo expuli,

precorque et ipse, fervidam ut mentem regas

placideque tractes ; miserias lenit quies.

< Jason abit >

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

560 578 Medea, Nutrix trimètres iambiques

Medea

Discessit . Itane est? Vadis oblitus mei 560

et tot meorum facinorum ? Excidimus tibi ?

Numquam excidemus . Hoc age, omnis advoca

vires et artes . Fructus est scelerum tibi

nullum scelus putare .Vix fraudi est locus :

timemur. Hac aggredere, qua nemo potest 565

quicquam timere . Perge, nunc aude, incipe

quicquid potest Medea, quicquid non potest .

Tu, fida nutrix, socia maeroris mei

variique casus, misera consilia adjuva .

Est palla nobis, munus aetherium, domus 570

decusque regni, pignus Aeetae datum

a Sole generis ; est et auro textili

monile fulgens quodque gemmarum nitor

distinguit aurum, quo solent cingi comae .

Haec nostra nati dona nubenti ferant , 575

sed ante diris inlita ac tincta artibus .

Vocetur Hecate . Sacra letifica appara :

statuantur arae, flamma jam tectis sonet .

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

579-669< Chorus Corinthiorum>

Chorus III

Nulla vis flammae tumidive venti saphiques

tanta, nec teli metuenda torti, 580

quanta , cum conjunx viduata taedis

ardet et odit ;

non ubi hibernos nebulosus imbres

Auster advexit properatque torrens

Hister et junctos vetat esse pontes 585

ac vagus errat ;

non ubi impellit Rhodanus profundum,

aut ubi in rivos nivibus solutis

sole jam forti medioque vere

tabuit Haemus. 590

Caecus est ignis stimulatus ira

nec regi curat patiturve frenos

aut timet mortem ; cupit ire in ipsos

obvius enses.

Parcite, o divi, veniam precamur, 595

vivat ut tutus mare qui subegit .

Sed furit vinci dominus profundi

regna secunda.

Ausus aeternos agitare currus

immemor metae juvenis paternae 600

quos polo sparsit furiosus ignes

ipse recepit .

Constitit nulli via nota magno :

vade qua tutum populo priori ,

rumpe nec sacro violente sancta 605

foedera mundi .

Quisquis audacis tetigit carinae

nobiles remos nemorisque sacri

Pelion densa spoliavit umbra,

quisquis intravit scopulos vagantes 610

et tot emensus pelagi labores

barbara funem religavit ora

raptor externi rediturus auri,

exitu diro temerata ponti

jura piavit . 615

Exigit poenas mare provocatum :

Tiphys in primis, domitor profundi,

liquit indocto regimen magistro ;

litore externo, procul a paternis

occidens regnis tumuloque vili 620

tectus, ignotas jacet inter umbras .

Aulis amissi memor inde regis

portibus lentis retinet carinas

stare querentes.

Ille vocali genitus Camena, 625

cujus ad chordas modulante plectro

restitit torrens, siluere venti,

cui suo cantu volucris relicto ( cui : A ; cum : Leo correxit)

adfuit, tota comitante silva,

Thracios sparsus jacuit per agros, 630

at caput tristi fluitavit Hebro :

contigit notam Styga Tartarumque,

non rediturus .

Stravit Alcides Aquilone natos,

patre Neptuno genitum necavit 635

sumere innumeras solitum figuras : vers saphique 4^ème syllabe dissociée

ipse post terrae pelagique pacem,

post feri Ditis patefacta regna,

vivus ardenti recubans in Oeta

praebuit saevis sua membra flammis, 640

tabe consumptus gemini cruoris

munere nuptae .

Stravit Ancaeum violentus ictu

saetiger ; fratres, Meleagre, matris ( fratres :ψ; fratrem : E A )

impius mactas morerisque dextra 645

matris iratae . Meruere cuncti .

Morte quod crimen tener expiavit

Herculi magno puer inrepertus,

raptus, heu, tutas puer inter undas ?

Ite nunc, fortes, perarate pontum, 650

fonte timendo .

Idmonem, quamvis bene fata nosset,

condidit serpens Libycis harenis ;

omnibus verax, sibi falsus uni

concidit Mopsus caruitque Thebis . 655

Ille si vere cecinit futura ,

exul errabit Thetidis maritus ;

igne fallaci nociturus Argis

Nauplius praeceps cadet in profundum

patrioque pendet crimine poenas 660

fulmine et ponto moriens Oileus ;

conjugis fatum redimens Pheraei

uxor impendes animam marito .

Ipse qui praedam spoliumque jussit

aureum prima revehi carina , 665

ustus accenso Pelias aeno ,

arsit angustas vagus inter undas :

jam satis, divi, mare vindicastis :

parcite jusso .

------------------------------------------------------------------------------------------------------

670 739 Nutrix trimètres iambiques

Nutrix

Pavet animus, horret ; magna pernicies adest . 670

Immane quantum augescit et semet dolor

accendit ipse vimque praeteritam integrat .

Vidi furentem saepe et aggressam deos,

caelum trahentem : majus his, majus parat

Medea monstrum. Namque ut attonito gradu 675

evasit et penetrale funestam attigit,

totas opes effundit et quicquid diu

etiam ipsa timuit , promit atque omnem explicat

turbam malorum, arcana, secreta, abdita,

et triste laeva comprecans sacrum manu, 680 ( comprecans E ;comparant : Bücheler )

pestes vocat quascumque ferventis creat

harena Libyae , quasque perpetua nive

Taurus coercet frigore Arctoo rigens ,

et omne monstrum . Tracta magicis cantibus

squamifera latebris turba desertis adest . 685

Hic saeva serpens corpus immensum trahit

trifidamque linguam exertat et quaerit quibus

mortifera veniat : carmine audito , stupet

tumidumque nodis corpus aggestis plicat

cogitque in orbes . « Parva sunt, inquit , mala 690

et vile telum est, ima quod tellus creat :

caelo petam venena . Jam, jam tempus est

aliquid movere fraude vulgari altius .

Huc ille , vasti more torrentis jacens ,

descendat anguis, cujus immensos duae, 695

major minorque , sentiunt nodos ferae

(major Pelasgis apta, Sidoniis minor)

pressasque tandem solvat Ophiuchus manus

virusque fundat ; adsit ad cantus meos

lacessere ausus gemina Python numina, 700

et Hydra et omnis redeat Herculea manu

succisa serpens, caede se reparans sua .

Tu quoque relictis pervigil Colchis ades,

sopite primum cantibus, serpens, meis. »

Postquam evocavit omne serpentum genus , 705

congerit in unum frugis infaustae mala :

quaecumque generat invius saxis Eryx ,

quae fert opertis hieme perpetua jugis

sparsus cruore Caucasus Promethei ,

et quis sagittas divites Arabes linunt

pharetraque pugnax Medus aut Parthi leves, 710

aut quos sub axe frigido sucos legunt

lucis Suebae nobiles Hyrcaniis , ( Hyrcaniis : E ; Hercyniis : Avanti ; )

quodcumque tellus vere nidifico creat

aut rigida cum jam bruma discussit decus 715

nemorum et nivali cuncta constrinxit gelu ,

quodcumque gramen flore mortifero viret ,

cujusque torti sucus in radicibus

causas nocendi gignit, attrectat manu .

Haemonius illas contulit pestes Athos, 720

has Pindus ingens, illa Pangaei jugis

teneram cruenta falce deposuit comam ;

has aluit altum gurgitem Tigris premens,

Danuvius illas, has per arentes plagas

tepidis Hydaspes gemmifer currens aquis, 725

nomenque terris qui dedit Baetis suis

Hesperia pulsans maria languenti vado .

Haec passa ferrum est, dum parat Phoebus diem,

illius alta nocte succisus frutex ,

at hujus ungue secta cantato seges . 730

Mortifera carpit gramina ac serpentium ( serpentium : E ; serpentum : A ;)

saniem exprimit miscetque et obscenas aves :

maestique cor bubonis et raucae strigis

exsecta vivae viscera . Haec scelerum artifex

discreta ponit ; his rapax vis ignium , 735

his gelida pigri frigoris glacies inest .

Addit venenis verba non illis minus

metuenda . Sonuit ecce vaesano gradu

canitque. Mundus vocibus primis tremit .

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

740 847  Medea <Nutrix> vers 740-751 : 12 tétramètres trochaïques

Medea

Comprecor vulgus silentum vosque ferales deos 740

et Chaos caecum atque opacam Ditis umbrosi domum.

Tartari ripis ligatae squalidae Mortis specus ( specus ω; specu F)

supplicis, animae, remissis currite ad thalamos novos :

rota resistat membra torquens, tangat Ixion humum ;

Tantalus securus undas hauriat Pirenidas ; 745

lubricus per saxa retro Sisyphum volvat lapis.

Vos quoque, urnis quas foratis inritus ludit labor,

Danaides, coite : vestras hic dies quaerit manus.

Gravior uni poena sedeat conjugis socero mei .

Nunc meis vocata sacris, noctium sidus, veni, 750

pessimos induta vultus, fronte non una minax .

Tibi, more gentis, vinculo solvens comam, trimètres iambiques

secreta nudo nemora lustravi pede

et evocavi nubibus siccis aquas

egique ad imum maria, et Oceanus graves 755

interius undas aestibus victis dedit ;

pariterque mundus lege confusa aetheris

et solem et astra vidit, et vetitum mare

tetigistis , Ursae. Temporum flexi vices :

aestiva tellus floruit cantu meo, 760

coacta messem vidit hibernam Ceres; ( vidit : ω ; fudit : Hermann conjecit )

violenta Phasis vertit in fontem vada

et Hister, in tot ora divisus, truces

compressit undas omnibus ripis piger .

Sonuere fluctus, tumuit insanum mare 765

tacente vento ; nemoris antiqui domus ( tacente : ω ; jacente : Hermann conjecit; )

amisit umbras , vocis imperio meae . ( amisit : E ; emisit : Μ )

Die relicto , Phoebus in medio stetit ( relicto ψ ; reducto : Leo correxit)

Hyadesque nostris cantibus motae labant :

adesse sacris tempus est, Phoebe, tuis . 770

( 771-786 : métrique : système iambique épodique )

Tibi haec cruenta serta texuntur manu,

novena quae serpens ligat,

tibi haec Typhoeus membra quae discors tulit

qui regna concussit Jovis .

Vectoris istic perfidi sanguis inest, 775

quem Nessus expirans dedit .

Oetaeus isto cinere defecit rogus ,

qui virus Herculeum bibit .

Piae sororis, impiae matris, facem

ultricis Althaeae vides . 780

Reliquit istas invio plumas specu

Harpyia, dum Zeten fugit .

His adice pinnas sauciae Stymphalidos

Lernaea passae spicula .

Sonuistis, arae, tripodas agnosco meos 785

faventi commotos dea .

Video Triviae currus agiles, anapestes

non quos pleno lucida vultu

pernox agitat, sed quos facie

lurida maesta, cum Thessalicis 790

vexata minis caelum freno

propiore legit . Sic face tristem

pallida lucem funde per auras,

horrore novo terre populos ( terre A : terrae E )

inque auxilium, Dictynna, tuum 795

pretiosa sonent aera Corinthi .

Tibi sanguineo caespite sacrum

sollemne damus, tibi de medio

rapta sepulchro fax nocturnos

sustulit ignes, tibi mota caput 800

flexa voces cervice dedi,

tibi funereo de more jacens

passos cingit vitta capillos,

tibi jactatur tristis Stygia

ramus ab unda ; tibi nudato 805

pectore maenas sacro feriam

bracchia cultro . Manet noster

sanguis ad aras : assuesce, manus,

stringere ferrum carosque pati

posse cruores : — sacrum laticem 810

percussa dedi . Quodsi nimium

saepe vocari quereris votis ,

ignosce , precor : causa vocandi,

Persei, tuos saepius arcus

una atque eadem est semper Jason . 815

Tu nunc vestes tinge Creusae, anapestes monodiques

quas cum primum sumpserit , imas

urat serpens flamma medullas .

Ignis fulvo clusus in auro 820

latet obscurus, quem mihi caeli

qui furta luit viscere feto

dedit et docuit condere vires

arte , Prometheus . Dedit et tenui

sulphure tectos Mulciber ignes 825

et vivacis fulgura flammae

de cognato Phaethonte tuli .

Habeo mediae dona Chimaerae, ( mediae : ω ; medicae : Hermann conjecit ;)

habeo flammas usto tauri

gutture raptas, quas permixto 830

felle Medusae tacitum jussi

servare malum .

Adde venenis stimulos, Hecate,

donisque meis semina flammae

condita serva ; fallant visus 835

tactusque ferant, meet in pectus

venasque calor, stillent artus

ossaque fument vincatque suas

flagrante coma nova nupta faces.

Vota tenentur : ter latratus 840

audax Hecate dedit et sacros

edidit ignes face lucifera .

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

843 848 Medea, <Nutrix, nati Medeae>

— Peracta vis est omnis : huc natos voca, trimètres iambiques

pretiosa per quos dona nubenti feram .

Ite, ite, nati, matris infaustae genus, 845

placate vobis munere et multa prece

dominam ac novercam . Vadite et celeres domum

referte gressus , ultimo amplexu ut fruar .

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

849 878 Chorus IV dimètres iambiques catalectiques

Quonam cruenta maenas

praeceps amore saevo 850

rapitur ? Quod impotenti

facilius parat furore ?

Vultus citatus ira

riget et caput feroci

quatiens superba motu 855

regi minatur ultro .

Quis credat exulem ?

Flagrant genae rubentes,

pallor fugat ruborem,

nullum vagante forma 860

servat diu colorem .

Huc fert pedes et illuc,

ut tigris orba natis

cursu furente lustrat

Gangeticum nemus . 865

Frenare nescit iras

Medea, non amores ;

nunc ira amorque causam

junxere : quid sequetur ?

Quando efferet Pelasgis 870

nefanda Colchis arvis

gressum metuque solvet

regnum simulque reges ?

Nunc, Phoebe, mitte currus

nullo morante loro, 875

nox condat alma lucem,

mergat diem timendum

dux noctis Hesperus.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

879-890 Nuntius, Chorus, Nutrix trimètres iambiques

Nuntius

Periere cuncta, concidit regni status .

Nata atque genitor cinere permixto jacent . 880

Chorus

Qua fraude capti ?

Nuntius

Qua solent reges capi :

donis .

Chorus

In illis esse quis potuit dolus ?

Nuntius

Et ipse miror vixque jam facto malo

potuisse fieri credo .

Chorus

Quis cladis modus ?

Nuntius

Avidus per omnem regiae partem furit , 885

ut jussus , ignis : jam domus tota occidit ;

urbi timetur .

Chorus

Unda flammas opprimat .

Nuntius

Et hoc in ista clade mirandum accidit :

alit unda flammas , quoque prohibetur magis ,

magis ardet ignis : ipsa praesidia occupat . 890

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

891 977 Nutrix, Medea, < Nati> trimètres iambiques

Nutrix

Effer citatum sede Pelopea gradum ,

Medea, praeceps quaslibet terras pete .

Medea

Egone ut recedam ? Si profugissem prius ,

ad hoc redirem, nuptias specto novas .

Quid, anime, cessas ? Sequere felicem impetum . 895

Pars ultionis ista, qua gaudes, quota est ?

Amas adhuc, furiosa, si satis est tibi

caelebs Jason . Quaere poenarum genus

haut usitatum jamque sic temet para :

fas omne cedat , abeat expulsus pudor ; 900

vindicta levis est quam ferunt purae manus .

Incumbe in iras teque languentem excita

penitusque veteres pectore ex imo impetus

violentus hauri . Quicquid admissum est adhuc, (violentus E ; violenter : Richter ;)

pietas vocetur . Hoc age, et faxo sciant 905

quam levia fuerint quamque vulgaris notae

quae commodavi scelera . Prolusit dolor

per ista noster : quid manus poterant rudes

audere magnum? Quid puellaris furor ?

Medea nunc sum ; crevit ingenium malis : 910

juvat, juvat rapuisse fraternum caput ;

artus juvat secuisse et arcano patrem

spoliasse sacro, juvat in exitium senis

armasse natas . Quaere materiam, dolor :

ad omne facinus non rudem dextram afferes . 915

Quo te igitur, ira, mittis, aut quae perfido

intendis hosti tela ? Nescio quid ferox

decrevit animus intus et nondum sibi

audet fateri . Stulta properavi nimis :

ex paelice utinam liberos hostis meus 920

aliquos haberet ! — quicquid ex illo tuum est,

Creusa peperit . Placuit hoc poenae genus,

meritoque placuit : ultimum magno scelus ( magno : A ; agnosco : E )

animo parandum est : — liberi quondam mei,

vos, pro paternis sceleribus poenas date . 925

Cor pepulit horror, membra torpescunt gelu

pectusque tremuit . Ira discessit loco

materque tota conjuge expulsa redit .

Egone ut meorum liberum ac prolis meae

fundam cruorem ? Melius, a, demens furor , 930

incognitum istud facinus ac dirum nefas

a me quoque absit ; quod scelus miseri luent ?

Scelus est Jason genitor et majus scelus

Medea mater : — occidant, non sunt mei ;

pereant, mei sunt . Crimine et culpa carent , 935

sunt innocentes : fateor, et frater fuit .

Quid, anime, titubas ? Ora quid lacrimae rigant

variamque nunc huc ira, nunc illuc amor

diducit ? Anceps aestus incertam rapit ;

ut saeva rapidi bella cum venti gerunt 940

utrimque fluctus maria discordes agunt

dubiumque fervet pelagus , haut aliter meum

cor fluctuatur . Ira pietatem fugat

iramque pietas . — Cede pietati, dolor .

— Huc, cara proles, unicum afflictae domus 945

solamen, huc vos ferte et infusos mihi

conjungite artus . Habeat incolumes pater,

dum et mater habeat : — urguet exilium ac fuga .

Jam jam meo rapientur avulsi e sinu,

flentes, gementes osculis ; pereant patri ; 950

periere matri . Rursus increscit dolor

et fervet odium ; repetit invitam manum

antiqua Erinys . Ira, qua ducis, sequor .

Utinam superbae turba Tantalidos meo

exisset utero bisque septenos parens 955

natos tulissem ! Sterilis in poenas fui ;

fratri patrique quod sat est , peperi duos .

Quonam ista tendit turba Furiarum impotens ?

Quem quaerit aut quo flammeos ictus parat ,

aut cui cruentas agmen infernum faces 960

intentat ? Ingens anguis excusso sonat

tortus flagello . Quem trabe infesta petit

Megaera ? Cujus umbra dispersis venit

incerta membris ? Frater est, poenas petit : —

dabimus , sed omnes . Fige luminibus faces , 965

lania, perure, pectus en Furiis patet .

Discedere a me, frater, ultrices deas

manesque ad imos ire securas jube :

mihi me relinque et utere hac, frater, manu

quae strinxit ensem : victima manes tuos 970

placamus ista. — Quid repens affert sonus ?

Parantur arma meque in exitium petunt .

Excelsa nostrae tecta conscendam domus,

caede inchoata . — Perge tu mecum comes .

Tuum quoque ipsa corpus hinc mecum aveham . 975

Nunc hoc age, anime : non in occulto tibi est

perdenda virtus ; approba populo manum .

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

978 1027 Jason , milites , Medea, <Nutrix > < Nati> trimètres iambiques

Jason

Quicumque regum cladibus fidus doles ,

concurre , ut ipsam sceleris auctorem horridi

capiamus . Huc, huc fortis, armiferi, cohors , 980

conferte tela , vertite ex imo domum .

Medea

Jam jam recepi sceptra, germanum, patrem,

spoliumque Colchi pecudis auratae tenent ;

rediere regna, rapta virginitas redit .

O placida tandem numina, o festum diem, 985

o nuptialem ! Vade , perfectum est scelus,

vindicta nondum : perage, dum faciunt manus .

Quid nunc moraris, anime ? Quid dubitas potens ? (2 ponctuations possibles : ? avant ou après potens)

Jam cecidit ira . — Paenitet facti, pudet .

Quid, misera, feci ? Misera ? Paeniteat licet, 990

feci ; — voluptas magna me invitam subit,

et ecce crescit . Derat hoc unum mihi ,

spectator iste . Nil adhuc facti reor :

quicquid sine isto fecimus sceleris perit .

Jason

En ipsa tecti parte praecipiti imminet . 995

Huc rapiat ignes aliquis, ut flammis cadat

suis perusta .

Medea

Congere extremum tuis

natis, Jason, funus, ac tumulum strue :

conjunx socerque justa jam functis habent ,

a me sepulti ; natus hic fatum tulit, 1000

hic te vidente dabitur exitio pari .

Jason

Per numen omne perque communes fugas

torosque, quos non nostra violavit fides,

jam parce nato . Si quod est crimen, meum est .

Me dedo morti ; noxium macta caput . 1005

Medea

Hac qua recusas, qua doles, ferrum exigam .

I nunc, superbe, virginum thalamos pete,

relinque matres .

Jason

Unus est poenae satis.

Medea

Si posset una caede satiari manus, (satiari haec manus correxit Gronov)

nullam petisset . Ut duos perimam, tamen 1010

nimium est dolori numerus angustus meo .

In matre si quod pignus etiamnunc latet,

scrutabor ense viscera et ferro extraham .

Jason

Jam perage coeptum facinus, haut ultra precor,

moramque saltem supplicis dona meis . 1015

Medea

Perfruere lento scelere, ne propera, dolor :

meus dies est ; tempore accepto utimur .

Jason

Infesta, memet perime .

Medea

Misereri jubes.

Bene est, peractum est . Plura non habui, dolor,

quae tibi litarem . Lumina huc tumida alleva, 1020

ingrate Jason . Conjugem agnoscis tuam ?

Sic fugere soleo, patuit in caelum via :

squamosa gemini colla serpentes jugo

summissa praebent . Recipe jam gnatos, parens ;

ego inter auras aliti curru vehar . 1025

Jason

Per alta vade spatia sublimis aetheris,

testare nullos esse, qua veheris, deos .